| 1 |
1 |
अ१ |
अ१- १. देवनागरी वर्णमालाको स्वरवर्णमध्ये पहिलो स्वरवर्ण; परम्परागत रूपमा कण्ठस्थानबाट उच्चारण हुने ह्रस्व स्वरवर्ण मानिएको र भाषाविज्ञानअनुसार आधाखुला, केन्द्रीय स्वरवर्ण; लेख्य रूपमा सो स्वरवर्णको प्रतिनिधित्व गर्ने लिपिचिह्न। २. लेखाइका क्रममा विषयवस्तुको वर्गीकरण वा विभाजन उपविभाजनका निम्ति स्वरवर्णको प्रयोग गरिँदा दिइने क्रमबोधक पहिलो चिह्न । |
A1-1. The first vowel in the Devanagari alphabet; Traditionally considered a short vowel pronounced from the throat and according to linguistics half-open, central vowel; A script that represents that vowel in writing. 2. The first sign of the sequence given when vowels are used for classification or subdivision of a subject during writing. |
A1- 1. Dēvanāgarī varṇamālākō svaravarṇamadhyē pahilō svaravarṇa; paramparāgata rūpamā kaṇṭhasthānabāṭa uccāraṇa hunē hrasva svaravarṇa māni'ēkō ra bhāṣāvijñāna'anusāra ādhākhulā, kēndrīya svaravarṇa; lēkhya rūpamā sō svaravarṇakō pratinidhitva garnē lipicihna. 2. Lēkhā'ikā kramamā viṣayavastukō vargīkaraṇa vā vibhājana upavibhājanakā nimti svaravarṇakō prayōga garim̐dā di'inē kramabōdhaka pahilō cihna. |
A1- 1. Devanagari varnamalako svaravarnamadhye pahilo svaravarna; paramparagata rupama kanthasthanabata uccarana hune hrasva svaravarna manieko ra bhasavijnanaanusara adhakhula, kendriya svaravarna; lekhya rupama so svaravarnako pratinidhitva garne lipicihna. 2. Lekhaika kramama visayavastuko vargikarana va vibhajana upavibhajanaka nimti svaravarnako prayoga garimda diine kramabodhaka pahilo cihna. |
| 2 |
2 |
अ२ |
अ२- [सं.] ना. १. ॐ भित्र अन्तर्निहित मानिएका अ+उ+म् तीन ध्वनिमध्ये विष्णुलाई बुझाउने पहिलो ध्वनि । ( उ तथा म् ध्वनि क्रमशः शिव तथा ब्रह्मालाई बुझाउने मानिन्छन् ।) २. संस्कृत एकाक्षरी कोशअनुसार मूलतः विष्णुलाई जनाउने मङ्गलवाची शब्द। ३. पू.स. शब्दका अगाडि लागी अभाव, भिन्नता, विपरीतता आदि अर्थ बुझाउने पूर्वसर्ग (अगति, अज्ञान, अफाप, अयोग्य इ.)। |
A2.- [Ed.] No. 1. The first sound to refer to Vishnu is one of the three A + U + M sounds considered to be inherent in Om. (U and M sound are considered to refer to Shiva and Brahma respectively.) According to the Sanskrit monosyllabic dictionary, it is basically a Mars word referring to Vishnu. 3. BC Prepositions (Agati, Ignorance, Afap, Incompetent, etc.) preceding the meaning of lack, difference, contradiction, etc. in front of the word. |
A2.- [Saṁ.] Nā. 1. 'Om bhitra antarnihita māni'ēkā a+u+m tīna dhvanimadhyē viṣṇulā'ī bujhā'unē pahilō dhvani. (U tathā m dhvani kramaśaḥ śiva tathā brahmālā'ī bujhā'unē māninchan.) 2. Sanskr̥ta ēkākṣarī kōśa'anusāra mūlataḥ viṣṇulā'ī janā'unē maṅgalavācī śabda. 3. Pū.Sa. Śabdakā agāḍi lāgī abhāva, bhinnatā, viparītatā ādi artha bujhā'unē pūrvasarga (agati, ajñāna, aphāpa, ayōgya i.). |
A2.- [Sam.] Na. 1. Om bhitra antarnihita manieka a+u+m tina dhvanimadhye visnulai bujhaune pahilo dhvani. (U tatha m dhvani kramasah siva tatha brahmalai bujhaune maninchan.) 2. Sanskrta ekaksari kosaanusara mulatah visnulai janaune mangalavaci sabda. 3. Pu.Sa. sabdaka agadi lagi abhava, bhinnata, viparitata adi artha bujhaune purvasarga (agati, ajnana, aphapa, ayogya i.). |
| 3 |
3 |
अ३ |
अ३- नि. झर्को, गाली, बेवास्ता अस्वीकार आदि बुझाउन आवेगका अवस्थामा प्रयोग गरिने विस्मयादिबोधक शब्द ; आ । ( उदा.- अ, बिनसित्ति कति चलेको? अ, म यति बेला बजार जान्नँ ।) |
A3- Ni. The exclamation point used in impulsive words to describe abusive, abusive, negligent rejection, etc .; Come on (Ex- a, how much has gone without? A, I don't know the market at this time.) |
A3- ni. Jharkō, gālī, bēvāstā asvīkāra ādi bujhā'una āvēgakā avasthāmā prayōga garinē vismayādibōdhaka śabda; ā. (Udā.- A, binasitti kati calēkō? A, ma yati bēlā bajāra jānnam̐ .) |
A3- ni. Jharko, gali, bevasta asvikara adi bujhauna avegaka avasthama prayoga garine vismayadibodhaka sabda; a. (Uda.- A, binasitti kati caleko? A, ma yati bela bajara jannam .) |
| 4 |
4 |
अँ |
अँ- नि. [प्रा. आम< सं. आम्] स्वीकार, सम्झना, आश्चर्य, उपेक्षा, प्रसन्नता, पीडा आदि भाव जनाउने, प्रायः वाक्यका अगाडि आउने शब्द। (उदा.- अँ, मलाई सन्चो छैन । अँ, त्यस्तो पनि होला । अँ, तिमीले भनेर हुन्छ !) |
Hmmm. [Pvt. Common
| Am̐- ni. [Prā. Āma< saṁ. Ām] svīkāra, samjhanā, āścarya, upēkṣā, prasannatā, pīḍā ādi bhāva janā'unē, prāyaḥ vākyakā agāḍi ā'unē śabda. (Udā.- Am̐, malā'ī sancō chaina. Am̐, tyastō pani hōlā. Am̐, timīlē bhanēra huncha!) |
Am- ni. [Pra. ama< sam. am] svikara, samjhana, ascarya, upeksa, prasannata, pida adi bhava janaune, prayah vakyaka agadi aune sabda. (Uda.- Am, malai sanco chaina. Am, tyasto pani hola. Am, timile bhanera huncha!) |
|
| 5 |
5 |
अँकाइ |
अँकाइ- ना. [√ आँक् (+आइ)] आँक्ने भाव, क्रिया वा प्रक्रिया । |
Ankai- no. [√ aank (+ i)] The sense, action or process of assessing. |
Am̐kā'i- nā. [√ Ām̐k (+ā'i)] ām̐knē bhāva, kriyā vā prakriyā. |
Amkai- na. [√ amk (+ai)] amkne bhava, kriya va prakriya. |
| 6 |
6 |
अँकाइनु |
अँकाइनु- क.क्रि. आँक्न लाइनु । |
Drawing - A.D. To assess |
Am̐kā'inu- ka.Kri. Ām̐kna lā'inu. |
Amkainu- ka.Kri. amkna lainu. |
| 7 |
7 |
अँकाउनु |
अँकाउनु- प्रे.क्रि. आँक्न लाउनु; आँक्ने पार्नु । |
Drawing - Pre. To assess; To assess |
Am̐kā'unu- prē.Kri. Ām̐kna lā'unu; ām̐knē pārnu. |
Amkaunu- pre.Kri. amkna launu; amkne parnu. |
| 8 |
8 |
अँगरखा/ अँगर्खा |
अँगरखा/ अँगर्खा- ना. [प्रा. अगरख] घाँटीदेखि घुँडामन्तिरसम्मको लामो कुर्ताजस्तो प्रायः साधुसन्तहरूले र विशेष अवस्थामा राजा, मन्त्री आदिले पनि लगाउने वस्त्र | |
Tunic / Tunic - no. [Pvt. Agarkh] is a garment worn by most saints, like a long kurta from neck to knee, and in special cases by kings, ministers, etc. |
Am̐garakhā/ am̐garkhā- nā. [Prā. Agarakha] ghām̐ṭīdēkhi ghum̐ḍāmantirasam'makō lāmō kurtājastō prāyaḥ sādhusantaharūlē ra viśēṣa avasthāmā rājā, mantrī ādilē pani lagā'unē vastra | |
Amgarakha/ amgarkha- na. [Pra. Agarakha] ghamtidekhi ghumdamantirasammako lamo kurtajasto prayah sadhusantaharule ra visesa avasthama raja, mantri adile pani lagaune vastra | |
| 9 |
9 |
अँगार |
अँगार- ना. [प्रा. अंगारो< सं. अङ्गार] दाउरा आदि ज्वलनशील वस्तु बलेर कोइला भई निभेको, तर खरानी भइनसकेको प्राङ्गारिक, कालो वस्तु; गोल; अङ्गार; अङार। |
Angar- no. [Pvt. Embers
| Am̐gāra- nā. [Prā. Aṅgārō< saṁ. Aṅgāra] dā'urā ādi jvalanaśīla vastu balēra kō'ilā bha'ī nibhēkō, tara kharānī bha'inasakēkō prāṅgārika, kālō vastu; gōla; aṅgāra; aṅāra. |
Amgara- na. [Pra. Angaro< sam. Angara] daura adi jvalanasila vastu balera koila bhai nibheko, tara kharani bhainasakeko prangarika, kalo vastu; gola; angara; anara. |
|
| 10 |
10 |
अँगारे |
अँगारे- वि. अँगारजस्तो कालो; ज्यादै कालो; अङ्गारे । |
Angare- Vs. Black as embers; Very black; Embers |
Am̐gārē- vi. Am̐gārajastō kālō; jyādai kālō; aṅgārē. |
Amgare- vi. Amgarajasto kalo; jyadai kalo; angare. |